Een kijkje in de praktijk: Margriet
Margriet (42) is een ontzettende piekeraar. De laatste tijd voelt ze zich steeds vaker somber. Ze slaapt slecht en de piekergedachten gaan maar niet over. Die piekergedachten gaan vaak over wat ze allemaal nog moet doen. Het huishouden, de boodschappen, sociale verplichtingen, haar werk; het voelt alsof ze het allemaal niet meer aankan. Ze wil graag alles goed doen en legt de lat heel hoog voor zichzelf. Ze is bang om anderen teleur te stellen. Ze doet hard haar best om het iedereen naar de zin te maken, maar daarbij vergeet ze zichzelf nog wel eens.
Ook heeft ze vaak piekergedachten over andere mensen. Ze is bang dat anderen negatief over haar denken, en doet dus van alles om dat te voorkomen. In ons eerste gesprek vertelt Margriet hoe moeilijk ze het vindt om over zichzelf te praten. Dat doet ze anders bijna nooit. Ze heeft altijd een luisterend oor voor vrienden en familie, maar wil hen niet lastigvallen met haar problemen. Ook bij mij vindt ze dit lastig, hoewel het haar wel heel erg oplucht als ze met me praat. Want er is genoeg te praten.
De therapie
Na ons eerste gesprek voelt Margriet zich al beter. Even kunnen praten over wat haar dwars zit lucht haar zo op, dat ze al een stuk vrolijker naar huis gaat. Ik leg haar uit dat mensen een beetje werken als een pan kokend water. Als je er steeds aardappelen bij in gooit, en je zet het vuur ook nog eens hoger, is het onvermijdelijk dat de pan een keer overkookt. Je kan dan proberen om heel hard de deksel op de pan te drukken om het water tegen te houden, maar dat werkt toch niet echt. Je moet dan het deksel even optillen en er wat stoom uitlaten. Zo werkt het ook met onze emoties: je kan heel hard je best doen om niets te voelen en niets te laten merken, maar het werkt toch het beste om even ‘stoom af te blazen’. Even je verhaal bij iemand kwijt kunnen. Gevoelens onderdrukken maakt ze alleen maar sterker.
Steeds meer beseft Margriet dat als ze beter in haar vel wilde zitten, ze moet leren om aandacht voor zichzelf te vragen en met anderen te praten over wat haar dwars zit. Ze is bang dat ze anderen lastigvalt of een negatieve reactie zal krijgen. Omdat ze zo slecht over zichzelf denkt, verwacht ze dat anderen ook slecht over haar denken. Oké, ergens weet ze wel dat dat waarschijnlijk niet waar is, maar het voelt wel zo. Gedachten en gevoel kloppen nou eenmaal niet altijd met elkaar. Daarom beginnen we met exposure-therapie. Exposure (letterlijk ‘blootstelling’) is juist dat doen waar je bang voor bent. Heel spannend, maar het werkt wel. Als je een bepaalde angst hebt, of dat nou spinnen zijn, bloed, hoogtes of sociale situaties, heb je waarschijnlijk de neiging om situaties uit de weg te gaan waarin je kan worden geconfronteerd met die angst. En dat is veilig, maar de angst blijft bestaan. Door stap voor stap juist dat te doen waar je bang voor bent, krijg je er steeds meer vertrouwen in dat je angstige verwachtingen niet uitkomen.
Zo ook bij Margriet. Samen stellen we een lijstje op met uitdagingen: dingen die ze heel eng vindt om te doen. En stap voor stap gaat ze die uitdagingen aan. Dingen die voor de meeste mensen misschien heel vanzelfsprekend zijn, maar die voor haar heel spannend zijn. De eerste stap is een goed gesprek aangaan met haar man over alles wat haar bezig houdt. De tweede stap is om bij de buren langs te gaan voor een kop koffie. Dan vertelt ze in een groep collega’s over haar vakantie. En uiteindelijk durft ze zelfs iets over zichzelf te vertellen in een grote groep mensen. Bij elke opdracht is het van tevoren heel spannend, maar uiteindelijk valt het altijd hartstikke mee. Dat geeft haar heel veel zelfvertrouwen en moed om de volgende opdracht aan te gaan. Ze komt erachter dat ze helemaal geen negatieve reacties krijgt. Integendeel; het is heel gezellig en het voelt fijn als mensen interesse tonen. Zo leert ze om niet meer zo lang rond te lopen met haar zorgen, maar het bij anderen te ventileren. En nog beter: ze krijgt veel meer zelfvertrouwen, en zit steeds beter in haar vel.
De namen en inhoud van de verhalen in deze rubriek zijn veranderd vanwege de privacy van onze cliënten. Het verhaal is ook wat versimpeld; mensen in het echte leven zijn veel te ingewikkeld om in een kort verhaaltje te beschrijven.